Εμπορικό δίκαιο
Αφανής εταιρεία - χαρακτηριστικά
Η αφανής εταιρεία διαθέτει τα εξής χαρακτηριστικά:
Αποτελείται από τον εμφανή και τον αφανή εταίρο ή τους αφανείς εταίρους (ά.285 παρ.1 Ν 4072/2012).
Είναι εσωτερική εταιρεία, δηλαδή λειτουργεί ως εταιρεία μόνο στις μεταξύ των εταίρων σχέσεις. Δεν έχει, όμως, νομική προσωπικότητα (ά.285 παρ.2 Ν 4072/2012), άρα δεν μπορεί να αποκτήσει την εμπορική ιδιότητα (ά.784 ΑΚ).
Στις σχέσεις μεταξύ εταίρων και τρίτων δεν λειτουργεί ως εταιρεία, αλλά δρα μόνο ο εμφανής εταίρος (ά.287 Ν 4072/2012).
Ο εμφανής εταίρος μπορεί να αποκτήσει την εμπορική ιδιότητα κατά το ουσιαστικό σύστημα. Ο αφανής δεν μπορεί να την αποκτήσει ποτέ.
Διακριτικά γνωρίσματα - είδη
Τα διακριτικά γνωρίσματα διακρίνονται στα εξής δύο (2) είδη:
Στα διακριτικά γνωρίσματα επιχειρήσεων. Εδώ ανήκουν η εμπορική επωνυμία, λ.χ. «Αναστάσιος Βράκας», «Αργύριος και Γεώργιος Γκαντέμης ΟΕ», και ο διακριτικός τίτλος, λ.χ. «Φλαμίνγκο», «Το γρήγορο φτυάρι». Και
Στα διακριτικά γνωρίσματα εμπορευμάτων ή υπηρεσιών. Εδώ ανήκει κυρίως το σήμα, που συνήθως είναι σχέδιο.
Διατυπώσεις επιμέλειας για την εξ αναγωγής είσπραξη της συναλλαγματικής
Οι διατυπώσεις επιμέλειας για την εξ αναγωγής είσπραξη της συναλλαγματικής είναι οι εξής δύο (2):
Η νόμιμη και εμπρόθεσμη εμφάνισή της προς πληρωμή (ά.38 παρ.1 Ν 5325/1932). Και
Η σύνταξη διαμαρτυρικού επί μη πληρωμή (ά.44 Ν 5325/1932)
Δικαιόγραφα, χρεώγραφα - έννοια
Οι όροι δικαιόγραφα και χρεώγραφα είναι ταυτόσημοι με τον όρο αξιόγραφα.
Εκδότης γραμματίου εις διαταγήν
Ο εκδότης του γραμματίου εις διαταγήν ευθύνεται για την πληρωμή του ήδη από και δια της εκδόσεώς του (ά.78 παρ.1 Ν 5325/1932). Δεν υπάρχει πληρωτής και αποδέκτης στο γραμμάτιο εις διαταγήν.
Εμπορικές εταιρείες - είδη
Τα είδη των εμπορικών εταιρειών, ανάλογα με το αν κρίσιμος παράγοντας για την λειτουργία τους είναι τα πρόσωπα των εταίρων ή το κεφάλαιο, είναι τα εξής δύο (2):
Οι προσωπικές εταιρείες, για την λειτουργία των οποίων κρίσιμος παράγοντας είναι τα πρόσωπα των εταίρων και η προσωπική συμβολή του καθενός. Τα είδη των προσωπικών εταιρειών είναι κατά βάση τα εξής:
Η ομόρρυθμη εταιρεία (ΟΕ, ά.249 επ. Ν 4072/2012)
Η ετερόρρυθμη εταιρεία (ΕΕ, ά.271 επ. Ν 4072/2012)
Η αφανής εταιρεία (ά.285 επ. Ν 4072/2012).
Οι κεφαλαιουχικές εταιρείες, για την λειτουργία των οποίων κρίσιμος παράγοντας είναι η συγκέντρωση κεφαλαίου. Τα είδη των κεφαλαιουχικών εταιρειών είναι κατά βάση τα εξής:
Η ανώνυμη εταιρεία (ΑΕ, Ν 4548/2018)
Η εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ, Ν 3190/1955)
Η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία (ΙΚΕ, ά.43 επ. Ν 4072/2012).
Εμπορικές πράξεις - είδη 1
Οι εμπορικές πράξεις, ανάλογα με το αν είναι εμπορικές για το ένα ή για τα δύο μέρη, διακρίνονται στα παρακάτω δύο (2) είδη:
Στις αμφιμερώς εμπορικές πράξεις: έχουν τα χαρακτηριστικά της εμπορικότητας και για τα δύο μέρη που τις διενεργούν, ανεξάρτητα αν αυτά είναι έμποροι ή μη έμποροι ή είναι έμπορος μόνο το ένα, λ.χ. έμπορος αυτοκινήτων πουλά μεταχειρισμένο αυτοκίνητο σε μη έμπορο ο οποίος έχει πρόθεση να το μεταπωλήσει για να αποκομίσει κέρδος. Και
Στις ετερομερώς εμπορικές πράξεις: έχουν τα χαρακτηριστικά της εμπορικότητας μόνο για το ένα μέρος από αυτά που τις διενεργούν και είναι αστικές πράξεις για το άλλο μέρος, ανεξάρτητα αν αυτά είναι έμποροι ή μη έμποροι ή είναι έμπορος μόνο το ένα, λ.χ. έμπορος ενδυμάτων πωλεί ένα παντελόνι σε έναν έμπορο λαδιού για προσωπική χρήση του τελευταίου.
Εμπορικές πράξεις - είδη 2
Οι εμπορικές πράξεις, ανάλογα με τον τρόπο κατά τον οποίο αποκτούν την εμπορικότητά τους, διακρίνονται στα παρακάτω τέσσερα (4) είδη:
Στις πρωτότυπα εμπορικές πράξεις (απαριθμούνται στα ά.2 και 3 του ΒΔ της 2/14.5.1835)
Στις αναλογικά πρωτότυπα εμπορικές πράξεις (δεν αναφέρονται στα ά.2 και 3 του ΒΔ της 2/14.5.1835, αλλά πληρούν τα κριτήρια της εμπορικότητας)
Στις πράξεις παράγωγα εμπορικές εξ αντικειμένου. Και
Στις πράξεις παράγωγα εμπορικές εξ υποκειμένου (δευτερευούσης σημασίας πράξεις που διενεργεί έμπορος [ήδη κατεστημένος βάσει ενός εκ των τριών τρόπων που υπάρχουν] χάριν της εμπορίας του)
Το αντίθετο των εμπορικών πράξεων είναι οι αστικές πράξεις.
Εμπορικότητα (πράξεων και προσώπων) - χαρακτηριστικά
Τα χαρακτηριστικά της εμπορικότητας των πράξεων και των προσώπων είναι τα εξής πέντε (5):
Η διαμεσολάβηση (μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή) ή η παροχή υπηρεσιών
Η ανάληψη κινδύνου (αβεβαιότητα)
Η επιδίωξη κέρδους
Η δράση σε αγορά
Η δράση μέσω οργανωμένης επιχείρησης (νεώτερο, νομολογιακό κριτήριο)
Έμποροι - είδη 1
Τα είδη των εμπόρων με κριτήριο την βασική νομική μορφή τους είναι τα εξής δύο (2):
Ο έμπορος – φυσικό πρόσωπο, όπως είναι, λ.χ., κάθε ατομική εμπορική επιχείρηση και κάθε ομόρρυθμος εταίρος σε ομόρρυθμη εταιρεία που έχει αποκτήσει την εμπορική ιδιότητα σύμφωνα με το ουσιαστικό σύστημα (θεωρία).
H εμπορική εταιρεία (έμπορος – νομικό πρόσωπο), όπως είναι, λ.χ., κάθε ανώνυμη εταιρεία (ά.1 παρ.2 ΚΝ 2190/1920) και κάθε αγροτικός συνεταιρισμός (ά.1 παρ.3 Ν 2810/2000).
Έμποροι - είδη 2
Τα είδη των εμπόρων με κριτήριο τον τρόπο απόκτησης της εμπορικής ιδιότητάς τους είναι τα εξής τρία (3):
Ο έμπορος σύμφωνα με το τυπικό σύστημα, λ.χ. κάθε ανώνυμη εταιρεία (ά.1 παρ.2 ΚΝ 2190/1920) ή εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (ά.3 παρ.1 Ν 3190/1955) και κάθε αγροτικός συνεταιρισμός (ά.1 παρ.3 Ν 2810/2000).
Ο έμπορος σύμφωνα με το ουσιαστικό σύστημα, λ.χ. κάθε ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρεία που διενεργεί κατά συνήθεια πρωτότυπα εμπορικές πράξεις (ά.249 παρ.1 και ά.271 παρ.1 Ν 4072/2012 σε συνδυασμό με ά.1 ΕμπΝ), καθώς και κάθε μέτοχος ανώνυμης εταιρείας ή εταίρος εταιρείας περιορισμένης ευθύνης που διενεργεί κατά συνήθεια πρωτότυπα εμπορικές πράξεις (θεωρία σε συνδυασμό με ά.1 ΕμπΝ).
Ο έμπορος με παράγωγο τρόπο: μόνο ο ομόρρυθμος εταίρος σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρεία που έχουν αποκτήσει την εμπορική ιδιότητα σύμφωνα με το ουσιαστικό σύστημα (θεωρία).
Ευθέως και εξ αναγωγής ευθυνόμενοι απο συναλλαγματική
Ο αποδέκτης και ο τριτεγγυητής συναλλαγματικής είναι ευθέως ευθυνόμενοι από αυτήν (ά.28 παρ.2 και ά.32 παρ.1 Ν 5325/1932).
Οι οπισθογράφοι και ο εκδότης συναλλαγματικής είναι εξ αναγωγής ευθυνόμενοι από αυτήν (ά.43 Ν 5325/1932).
Κρυπτόμενος και παρένθετος έμπορος (αχυράνθρωπος)
Κατά την παγίως κρατούσα άποψη, τόσο ο κρυπτόμενος όσο και ο παρένθετος έμπορος (αχυράνθρωπος) είναι έμποροι.
Μεταβίβαση αξιογράφου - περιπτωσιολογία
Κάθε είδος αξιογράφου μεταβιβάζεται ως εξής:
Τα ονομαστικά αξιόγραφα μεταβιβάζονται μόνο με βάση το κοινό δίκαιο (ά.455 επ. ή 1710 επ. ΑΚ ή συγχώνευση).
Τα αξιόγραφα εις διαταγήν μεταβιβάζονται είτε – συνηθέστερα – δια οπισθογραφήσεως (ά.77 ΝΔ 17.7/13.8.1923), είτε με βάση το κοινό δίκαιο (ά.455 επ. ή 1710 επ. ΑΚ ή συγχώνευση).
Τα ανώνυμα αξιόγραφα μεταβιβάζονται με συμφωνία και παράδοσή τους (ά.1034 ΑΚ).
Μεταβίβαση αξιογράφου με βάση το κοινό δίκαιο - είδη
Τα είδη μεταβίβασης των αξιογράφων με βάση το κοινό δίκαιο είναι τα εξής τρία (3):
Με εκχώρηση της απαιτήσεως (ά.455 επ. ΑΚ)
Με κληρονομική διαδοχή (ά.1710 επ. ΑΚ). Και
Με συγχώνευση
Μη εμπορικές ΟΕ και ΕΕ
Αν και στην πράξη σπανίζουν, είναι δυνατό να υπάρχουν μη εμπορικές ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες, αφού οι ΟΕ και οι ΕΕ αποκτούν την εμπορική ιδιότητα κατά το ουσιαστικό σύστημα (ά.249 παρ.1, ά.271 παρ.1 Ν 4072/2012 σε συνδ. με ά.1 ΕμπΝ).
Πληρωτής επιταγής - έννοια
Ο πληρωτής επιταγής είναι πάντα τράπεζα και δεν ευθύνεται για την πληρωμή της, δεν υποχρεούται, δηλαδή, να την πληρώσει. Αυτό συμβαίνει διότι δεν επιτρέπεται να αποδεχθεί την επιταγή (ά.4 Ν 5960/1933).
Πληρωτής συναλλαγματικής
Ο πληρωτής συναλλαγματικής δεν ευθύνεται για την πληρωμή της, δεν υποχρεούται, δηλαδή, να την πληρώσει. Ευθύνεται μόνον από την στιγμή που θα την αποδεχθεί και θα καταστεί αποδέκτης της συναλλαγματικής (ά.28 Ν 5325/1932).
Ρήτρα «ουχί εις διαταγήν» σε συναλλαγματική - χαρακτηριστικά
Η ρήτρα «ουχί εις διαταγήν» σε συναλλαγματική:
Όταν τίθεται από τον εκδότη, καθιστά τη συναλλαγματική ονομαστικό αξιόγραφο (ά.11 παρ.2 Ν 5325/1932).
Όταν τίθεται από οπισθογράφο, αυτός δεν ευθύνεται έναντι των προσώπων προς τα οποία τυχόν θα οπισθογραφηθεί η συναλλαγματική από τον αμέσως επόμενο από αυτόν κομιστή της (ά.15 παρ.2 Ν 5325/1932).
Φαινόμενος έμπορος - έννοια
Είναι αυτός που παριστάνει στους τρίτους τον έμπορο ενώ δεν είναι.
Κατά την κρατούσα γνώμη, είναι κατά πλάσμα δικαίου έμπορος, χωρίς, όμως, να μπορεί να αντιτάξει κατά τρίτων τα ωφελήματα που παρέχει η εμπορική ιδιότητα.