1. Κατά μία άποψη, αίρουν το άδικο της πράξεως.

2. Κατά δεύτερη και κρατούσα άποψη, εξομοιώνονται ως προς τις έννομες συνέπειές τους προς την ανάστροφη πραγματική πλάνη (Νομίζω ότι έχω τελέσει κάτι ενώ δεν το έχω τελέσει), δηλαδή προς την απρόσφορη απόπειρα, η οποία δεν είναι αξιόποινη.

Τα είδη της ανάστροφης πλάνης είναι τα εξής δύο (2):

1. Η ανάστροφη πραγματική πλάνη (Νομίζω ότι έχω τελέσει κάτι ενώ δεν το έχω τελέσει). Εξομοιώνεται με την απρόσφορη απόπειρα, η οποία δεν είναι αξιόποινη. Και

2. Η ανάστροφη νομική πλάνη (Νομίζω ότι έχω τελέσει κάτι που είναι έγκλημα ενώ δεν είναι έγκλημα). Εξομοιώνεται με το κατά φαντασίαν (ή νομιζόμενο) έγκλημα.

Τα είδη του αυτουργού είναι τα εξής τρία (3):

1. Ο άμεσος ή φυσικός αυτουργός (πράττει ο ίδιος)

2. Ο έμμεσος αυτουργός (πράττει άλλος ως όργανό του και για την εξυπηρέτηση του εγκληματικού του σκοπού [θεωρία της «κυριαρχίας επί της πράξεως»], ο οποίος άλλος συνήθως δεν είναι ο άμεσος ή φυσικός αυτουργός, όπως στην περίπτωση του «οργάνου με δόλο αλλά χωρίς σκοπό», σπανίως, όμως, είναι, οπότε μιλάμε για την περίπτωση του «αυτουργού πίσω από τον αυτουργό») και

3. Ο ηθικός αυτουργός (πράττει ο άμεσος ή φυσικός αυτουργός με την παρακίνησή του)

Αν από τον χρόνο τέλεσης της πράξης έως τον χρόνο της αμετάκλητης εκδίκασής της (και, συνεπώς, της έκδοσης – δημοσίευσης της αμετάκλητης απόφασης) ίσχυσαν περισσότεροι ουσιαστικοί κανόνες δικαίου, εφαρμοστέος κανόνας δικαίου είναι αυτός που οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου (ά.2 ΠΚ). Έτσι, λ.χ., αν το έγκλημα τιμωρείται κατά την τέλεσή του με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη (είναι, δηλαδή, κακούργημα) και κατά την εκδίκασή του (και, άρα, κατά την έκδοση της απόφασης) με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους (είναι, δηλαδή, πλημμέλημα), ο κατηγορούμενος, εφόσον κηρυχθεί ένοχος, θα τιμωρηθεί για πλημμέλημα.

1. ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΣΚΟΠΟΥ

Είναι είτε τυπικά εγκλήματα (ή εγκλήματα συμπεριφοράς), λ.χ. η πλαστογραφία («με σκοπό να παραπλανήσει με την χρήση του άλλον σχετικά με γεγονός που μπορεί να έχει έννομες συνέπειες»), είτε ουσιαστικά εγκλήματα (ή εγκλήματα αποτελέσματος), λ.χ. η κλοπή («με σκοπό να το ιδιοποιηθεί παράνομα»).

2. ΕΚ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΜΕΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ (Ά.29 ΠΚ)

Είναι πάντα ουσιαστικά εγκλήματα (ή εγκλήματα αποτελέσματος), λ.χ. η θανατηφόρα ληστεία («αν από την πράξη προήλθε ο θάνατος κάποιου προσώπου»).

Αποτελείται από τα εξής δύο μέρη:

1. Την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος. Αυτή με την σειρά της αποτελείται από:

• Το υποκείμενο του εγκλήματος

• Την εγκληματική πράξη ή παράλειψη

• Το τυχόν υλικό αντικείμενο του εγκλήματος

• Το τυχόν αποτέλεσμα του εγκλήματος

• Την τυχόν αιτιώδη συνάφεια (ή αντικειμενικό αιτιώδη σύνδεσμο) μεταξύ της εγκληματικής πράξης ή παράλειψης και του εγκληματικού αποτελέσματος. Το στοιχείο αυτό της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος, όταν υπάρχει, είναι άγραφο. Και

• Τις τυχόν περιστάσεις τόπου, χρόνου, τρόπου κλπ υπό τις οποίες τελείται το έγκλημα. Εδώ περιλαμβάνονται και οι εξωτερικοί όροι του αξιοποίνου (λ.χ. η τέλεση αυτοκτονίας ή απόπειράς της στην συμμετοχή σε αυτοκτονία, ά.301 ΠΚ). Σε αυτή την περίπτωση γίνεται λόγος για έγκλημα με υπερχειλή αντικειμενική υπόσταση (λ.χ. η συμμετοχή σε αυτοκτονία).

2. Την υποκειμενική υπόσταση του εγκλήματος. Αυτή με την σειρά της αποτελείται από:

• Το είδος της υπαιτιότητος που απαιτεί το έγκλημα και

• Τα υποκειμενικά στοιχεία του αδίκου τα οποία τυχόν απαιτεί το έγκλημα (λ.χ. τον σκοπό παρανόμου ιδιοποιήσεως στην κλοπή, ά.372 ΠΚ). Στην δεύτερη περίπτωση γίνεται λόγος για έγκλημα με υπερχειλή υποκειμενική υπόσταση (λ.χ. η κλοπή).

Τα είδη της εκβίασης είναι τα εξής δύο (2):

1. Η εκβίαση σε στενή έννοια (ά.385 παρ.1 και 3 ΠΚ) και

2. Η ληστοειδής εκβίαση (ά.385 παρ.2 ΠΚ)

Τα είδη της ληστείας είναι τα εξής τρία:

1. Η ληστεία σε στενή έννοια (ά.380 παρ.1 εδ.α’ περ.α’ ΠΚ)

2. Η ληστρική εκβίαση (ά.380 παρ.1 εδ.α’ περ.β’ ΠΚ) και

3. Η ληστρική κλοπή (ά.380 παρ.3 ΠΚ)

Εξομοιώνονται ως προς τις έννομες συνέπειές τους, κατά την κρατούσα γνώμη, προς την πραγματική πλάνη (Νομίζω ότι δεν έχω τελέσει κάτι αλλά το έχω τελέσει).

1. Τα κακουργήματα παραγράφονται μετά από 20 ή 15 έτη.

2. Τα πλημμελήματα παραγράφονται μετά από 5 έτη.

3. Τα πταίσματα παραγράφονται μετά από 2 έτη (ά.111 ΠΚ).

Η παραγραφή αναστέλλεται από την έναρξη της κύριας διαδικασίας, δηλαδή από την επίδοση στον κατηγορούμενο του κλητηρίου θεσπίσματος ή του παραπεμπτικού βουλεύματος με κλήση, έως ότου καταστεί αμετάκλητος η καταδικαστική απόφαση. Η αναστολή της παραγραφής των εγκλημάτων δεν μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από:

1. 5 έτη για τα κακουργήματα

2. 3 έτη για τα πλημμελήματα και

3. 1 έτος για τα πταίσματα (ά.113 ΠΚ).

Οι πηγές της ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης είναι οι εξής τρεις:

1. Ο νόμος

2. Η σύμβαση και

3. Η προγενέστερη επικίνδυνη ενέργεια

Κατά τον Λεωνίδα Κοτσαλή, πηγή ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης είναι και η κοινότητα (ή κοινωνία) βίου και η κοινότητα (ή κοινωνία) κινδύνου.

Διακρίνεται στα εξής δύο είδη:

1. Την πραγματική πλάνη (Νομίζω ότι δεν έχω τελέσει κάτι αλλά το έχω τελέσει). Αποκλείει τον δόλο και την ενσυνείδητη αμέλεια του δράστη (ά.30 ΠΚ), άρα και τον καταλογισμό του. Και

2. Την νομική πλάνη (Νομίζω ότι έχω τελέσει κάτι που δεν είναι έγκλημα ενώ είναι έγκλημα). Όταν είναι συγγνωστή, δηλαδή δικαιολογημένη, αποκλείει το άλλως δύνασθαι πράττειν (ή το ανθρωπίνως φευκτόν της υπαιτιότητος) του δράστη, άρα και τον καταλογισμό του (ά.31 παρ.2 ΠΚ).

• • Η πλάνη περί το πρόσωπο ή την ταυτότητα του παθόντος (error in persona) και η πλάνη περί το αντικείμενο (error in objecto):

  • όταν αναφέρονται σε νομικά ισοδύναμα έννομα αγαθά, δεν είναι πραγματικές πλάνες και δεν απαλλάσσουν τον δράστη, γιατί η ταυτότητα του παθόντος ή οι ιδιότητες του αντικειμένου δεν περιλαμβάνονται στα συστατικά στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος. Λ.χ. ο Α, θέλοντας να φονεύσει τον Β, πυροβολεί εναντίον του Γ, τον οποίο νόμισε για τον Β, και τον φονεύει à φυσικός αυτουργός εκ προθέσεως ανθρωποκτονίας.

  • όταν αναφέρονται σε νομικά ετεροδύναμα έννομα αγαθά, είναι πραγματικές πλάνες (ά.30 παρ.1 ΠΚ) και αποκλείουν τον δόλο και την ενσυνείδητη αμέλεια του δράστη Λ.χ. ο Α, θέλοντας να εξοντώσει τον σκύλο του γείτονα, πυροβολεί τη νύκτα έναν όγκο νομίζοντας ότι είναι αυτός, αλλά στην πραγματικότητα είναι άνθρωπος à φυσικός αυτουργός ανθρωποκτονίας εξ αμελείας και απρόσφορης απόπειρας φθοράς ξένης ιδιοκτησίας σε αληθινή κατ’ ιδέαν συρροή.

• Το αστόχημα της βολής (aberratio ictus), είτε αναφέρεται σε νομικά ισοδύναμα είτε σε νομικά ετεροδύναμα έννομα αγαθά, συνεπάγεται την τιμώρηση του δράστη για απόπειρα ενός πρώτου εγκλήματος σε αληθινή κατ’ ιδέαν συρροή με την εξ αμελείας τέλεση ενός δεύτερου εγκλήματος. Λ.χ. ο Α πυροβολεί έναν σκύλο για να τον φονεύσει, αλλά αστοχεί και φονεύει τον Γ ή έναν άλλο σκύλο, που βρίσκονται δίπλα στον πρώτο σκύλο à φυσικός αυτουργός απόπειρας φθοράς ξένης ιδιοκτησίας στη β’ περίπτωση, σε αληθινή κατ’ ιδέαν συρροή με ανθρωποκτονία εξ αμελείας στην α’ περίπτωση.

Τα είδη της πλαστογραφίας είναι τα εξής τέσσερα:

1. Η κατάρτιση πλαστού εγγράφου (ά.216 παρ.1 εδ.α’ περ.α’ ΠΚ)

2. Η νόθευση γνησίου εγγράφου (ά.216 παρ.1 εδ.α’ περ.β’ ΠΚ)

3. Η πλαστογραφία με χρήση (ά.216 παρ.1 εδ.β’ ΠΚ) και

4. Η χρήση πλαστού ή νοθευμένου εγγράφου (ά.216 παρ.2 ΠΚ)

Οι προϋποθέσεις της ποινικής ευθύνης είναι οι εξής τρεις:

1. Η πράξη ή η παράλειψη

2. Το άδικο της πράξεως ή της παραλείψεως και

3. Ο καταλογισμός του δράστη

Στα ουσιαστικά εγκλήματα (ή εγκλήματα αποτελέσματος) υπάρχει μία ακόμη προϋπόθεση της ποινικής ευθύνης, η αιτιώδης συνάφεια (ή αντικειμενικός αιτιώδης σύνδεσμος) της πράξεως ή της παραλείψεως με το εγκληματικό αποτέλεσμα.

ΕΙΔΙΚΑ Η ΠΡΑΞΗ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ

• Είναι η ανθρώπινη εξωτερική συμπεριφορά που αποτελεί εξωτερίκευση του εσωτερικού κόσμου του δράστη.

• Οι ενέργειες ή παραλείψεις που επιχειρήθηκαν μετά από ακαταμάχητη βία (vis absoluta) δεν είναι πράξεις.

• Οι ενέργειες ή παραλείψεις που επιχειρήθηκαν μετά από ψυχολογική βία (vis compulsiva) είναι πράξεις, αλλά η βία που ασκήθηκε είναι δυνατό να οδηγήσει στον αποκλεισμό του καταλογισμού λόγω κατάστασης ανάγκης του άρθρου 32 ΠΚ, αν βέβαια συντρέχουν και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις του.

ΕΙΔΙΚΑ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ

Τα στοιχεία του καταλογισμού (ά.14 ΠΚ) είναι τα εξής τρία:

1. Η ικανότητα του δράστη προς καταλογισμό

2. Η υπαιτιότητα του δράστη και

3. Το άλλως δύνασθαι πράττειν (ή το ανθρωπίνως φευκτόν της υπαιτιότητος) του δράστη

ΕΙΔΙΚΑ ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΤΙΩΔΗ ΣΥΝΑΦΕΙΑ (Η’ ΤΟΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΑΙΤΙΩΔΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟ)

Η διαπίστωση της ύπαρξης ή μη αιτιώδους συνάφειας (ή αντικειμενικού αιτιώδους συνδέσμου) μεταξύ της συμπεριφοράς του δράστη και του εγκληματικού αποτελέσματος μπορεί να γίνει επί τη βάσει των εξής κυρίως θεωριών:

• Της θεωρίας του ισοδυνάμου των όρων (conditio sine qua non), η οποία είναι και η κρατούσα,

• Της θεωρίας του αντικειμενικού καταλογισμού (Χρίστος Μυλωνόπουλος) και

• Της θεωρίας της πρόσφορης αιτίας (causa adaquata).

Αποτελεί πέραν του τεθειμένου δικαίου λόγο που άλλοτε αίρει το άδικο της πράξεως και άλλοτε το άλλως δύνασθαι πράττειν (ή το ανθρωπίνως φευκτόν της υπαιτιότητος) του δράστη, δηλαδή τον καταλογισμό της σε αυτόν.

Προηγείται πάντοτε η τυπική τελείωση και ακολουθεί η ουσιαστική αποπεράτωση ενός εγκλήματος.

Οι υπερχειλείς υποκειμενικές υποστάσεις διακρίνονται στα εξής τρία (3) είδη:

1. Στις υπερχειλείς υποκειμενικές υποστάσεις εγκλημάτων. Περιλαμβάνουν το είδος της υπαιτιότητος και τα υποκειμενικά στοιχεία του αδίκου που απαιτεί κάθε έγκλημα.

2. Στις υπερχειλείς υποκειμενικές υποστάσεις λόγων άρσεως του αδίκου. Περιλαμβάνουν το είδος της υπαιτιότητος και τα υποκειμενικά στοιχεία της δικαιολόγησης που απαιτεί κάθε λόγος άρσεως του αδίκου. Και

3. Στις υπερχειλείς υποκειμενικές υποστάσεις λόγων άρσεως του καταλογισμού. Περιλαμβάνουν το είδος της υπαιτιότητος και τα υποκειμενικά στοιχεία της συγγνώμης που απαιτεί κάθε λόγος άρσεως του καταλογισμού.

Τα αίτια που καθιστούν την συρροή εγκλημάτων φαινομενική και όχι αληθινή είναι οι εξής τρεις αρχές:

1. Η αρχή της απορρόφησης

2. Η αρχή της επικουρικότητας και

3. Η αρχή της ειδικότητας

Σύμφωνα με την Αστυνομική Διάταξη 3 του 1996, οι ώρες μεσημβρινής και νυκτερινής ησυχίας είναι οι ακόλουθες:

1. Κατά τη θερινή περίοδο, από 15:00 έως 17:30 και από 23:00 έως 07:00. Θερινή περίοδος λογίζεται το χρονικό διάστημα από την 1 Απριλίου έως την 30 Σεπτεμβρίου.

2. Κατά τη χειμερινή περίοδο, από 15:30 έως 17:30 και από 22:00 έως 07:30. Χειμερινή περίοδος λογίζεται το χρονικό διάστημα από την 1 Οκτωβρίου έως την 31 Μαρτίου.