Συνταγματικό Δίκαιο

Βουλευτικές σύνοδοι - είδη

Τα είδη των βουλευτικών συνόδων είναι τα εξής τρία:

  1. Η τακτική βουλευτική σύνοδος: είναι η σύνοδος στην οποία η Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων συνέρχεται αυτοδικαίως την πρώτη Δευτέρα του μηνός Οκτωβρίου κάθε έτους (ά.64 παρ.1 Σ, ά.22 παρ.2 ΚτΒ). Η διάρκεια της τακτικής βουλευτικής συνόδου δεν μπορεί να είναι μικρότερη από πέντε μήνες, σε αυτήν, δε, ψηφίζεται υποχρεωτικά ο προϋπολογισμός του Κράτους (ά.64 παρ.2 Σ). Σε τακτική σύνοδο, επίσης, συγκαλείται η Ολομέλεια της Βουλής των Ελλήνων μέσα σε τριάντα ημέρες από την διεξαγωγή των γενικών βουλευτικών εκλογών (ά.53 παρ.1 Σ).

  2. Η έκτακτη βουλευτική σύνοδος: είναι η σύνοδος στην οποία συγκαλεί τη Βουλή των Ελλήνων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κάθε φορά που το κρίνει εύλογο (ά.40 παρ.1 Σ).

  3. Η ειδική βουλευτική σύνοδος: είναι η σύνοδος στην οποία συνέρχεται υποχρεωτικά η Βουλή των Ελλήνων όταν συντρέξουν ορισμένες περιστάσεις, για να ασκήσει μια ειδική συνταγματική αρμοδιότητά της.

Βουλευτική περίοδος

Βουλευτική περίοδος είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εκλογικών αναμετρήσεων (ά.53 παρ.1 Σ).

Γενικές αρχές εφαρμογής των κανόνων δικαίου

Οι γενικές αρχές της εφαρμογής των κανόνων δικαίου είναι κατά σειρά προτεραιότητος οι εξής τρεις:

  1. Ο υπέρτερος κανόνας υπερισχύει του υποδεέστερου (Lex superior derogat legi inferiori). Ο κανόνας δικαίου που περιέχεται σε νόμο υπερισχύει, λ.χ., σε κάθε περίπτωση του κανόνα δικαίου που περιέχεται σε κανονιστική διοικητική πράξη.

  2. Ο ειδικός κανόνας υπερισχύει του γενικού (Lex specialis derogat legi generali). O κανόνας δικαίου, λ.χ., που περιέχεται σε ασφαλιστική σύμβαση και θεσπίζει εξαίρεση από την ασφάλιση όταν ο οδηγός οχήματος στερείται της άδειας οδήγησης που προβλέπεται από το νόμο υπερισχύει του κανόνα δικαίου που περιέχεται στην ίδια σύμβαση και θεσπίζει την ευθύνη του ασφαλιστή.

  3. Ο νεώτερος κανόνας υπερισχύει του προγενέστερου (Lex posterior derogat legi priori). Ο κανόνας δικαίου, λ.χ., που περιέχεται στον ν.4335/2015 και τροποποιεί τον ΚΠολΔ υπερισχύει του κανόνα δικαίου που περιέχεται στον ν.4055/2012 και τροποποιεί επίσης τον ΚΠολΔ.

Η σειρά προτεραιότητος των ανωτέρω τριών γενικών αρχών σημαίνει, λ.χ., ότι ο νεώτερος γενικός κανόνας δεν υπερισχύει του προγενέστερου ειδικού ή ότι ο ειδικός υποδεέστερος κανόνας δεν υπερισχύει του γενικού υπέρτερου.

Διαρκείς κοινοβουλευτικές επιτροπές - αρμοδιότητα

Ύλη

Έργο διαρκών κοινοβουλευτικών επιτροπών

Έργο Ολομέλειας της Βουλής

Έργο Τμήματος Διακοπής Εργασιών της Βουλής

Νομοσχέδια και προτάσεις νόμων αποκλειστικής αρμοδιότητας της Ολομέλειας της Βουλής (ά.72 παρ.1 Σ)

Επεξεργασία και σύνταξη έκθεσης (ά.74 παρ.2 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση τρεις φορές: κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολο (ά.76 παρ.1 Σ)

Λοιπά νομοσχέδια και προτάσεις νόμων (ά.72 παρ.2 Σ)

Επεξεργασία και σύνταξη έκθεσης (ά.74 παρ.2 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση τρεις φορές: κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολο (ά.76 παρ.1 Σ)

Λοιπά νομοσχέδια και προτάσεις νόμων (ά.72 παρ.2 Σ)

Επεξεργασία και σύνταξη έκθεσης (ά.74 παρ.2 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση τρεις φορές: κατ’ αρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολο (ά.76 παρ.1 Σ)

Λοιπά νομοσχέδια και προτάσεις νόμων (ά.72 παρ.2 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση (ά.72 παρ.4 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση μία φορά (ά.72 παρ.4 εδ.α’ Σ)

Λοιπά νομοσχέδια και προτάσεις νόμων (ά.72 παρ.2 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση (ά.72 παρ.4 Σ)

Συζήτηση και ψήφιση μία φορά (ά.72 παρ.4 εδ.α’ Σ)

Κανονιστική εξουσιοδότηση – είδη

Τα είδη της κανονιστικής εξουσιοδότησης είναι τα εξής δύο:

  1. Η συνταγματική εξουσιοδότηση, κατά την οποία η Διοίκηση εξουσιοδοτείται ευθέως από το Σύνταγμα να εκδώσει κανονιστικές διοικητικές πράξεις, λ.χ. απονομή από την Διοίκηση αρμοδιοτήτων σε υφυπουργούς στο ά.83 παρ.2 Σ.

  2. Η νομοθετική εξουσιοδότηση, κατά την οποία η Διοίκηση εξουσιοδοτείται άμεσα από νόμο και έμμεσα από το Σύνταγμα να εκδώσει κανονιστικές διοικητικές πράξεις, λ.χ. έκδοση κανονιστικών προεδρικών διαταγμάτων βάσει εξουσιοδοτούντος νόμου στο ά.43 παρ.2 εδ.α’ Σ.

Παραίτηση κυβέρνησης (ά.38 παρ.1 Σ)

Παράδειγμα παραιτήσεως κυβέρνησης είναι η παραίτηση της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα (συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ) στις 20 Αυγούστου 2015. Ακολουθήθηκε κατόπιν η διαδικασία των διερευνητικών εντολών, όχι όμως, κατά παράβαση του Συντάγματος, και η προσπάθεια σχηματισμού οικουμενικής κυβέρνησης, και σχηματίστηκε κατευθείαν υπηρεσιακή κυβέρνηση από την πρόεδρο του Αρείου Πάγου, Βασιλική Θάνου, η οποία οδήγησε τη χώρα στις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου 2015 (ά.37 παρ.3 εδ.γ’ Σ).

Παραίτηση πρωθυπουργού (ά.38 παρ.2 Σ)

Παράδειγμα παραιτήσεως πρωθυπουργού είναι η παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ) τον Νοέμβριο του 2011. Αντικαταστάθηκε από τον τεχνοκράτη Λουκά Παπαδήμο, τον οποίο πρότειναν και εν συνεχεία στήριξαν οι κοινοβουλευτικές ομάδες του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΛΑΟΣ. Αυτή η κυβέρνηση ευρείας αποδοχής – συνεργασίας παρέμεινε στην εξουσία για έξι μήνες και παραιτήθηκε στις 17 Μαΐου 2012.

Προεδρική διάλυση της βουλής (ά.32 παρ.4 Σ)

Παράδειγμα προεδρικής διάλυσης της Βουλής είναι η διάλυσή της από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια στις 29 Δεκεμβρίου 2014, υπό την κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά (ΝΔ), μετά την αδυναμία επίτευξης της πλειοψηφίας των 3/5 στις 3 ψηφοφορίες που διεξήχθησαν για την ανάδειξη του Σταύρου Δήμα ως ΠτΔ (στις 17, 23 και 29 Δεκεμβρίου 2014), ο οποίος έλαβε 168 ψήφους, δηλαδή τις ψήφους των βουλευτών της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Η Βουλή που προέκυψε από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015, με τον Αλέξη Τσίπρα (συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ) ως πρωθυπουργό, εξέλεξε στις 18 Φεβρουαρίου 2015 ως ΠτΔ τον Προκόπη Παυλόπουλο με 233 ψήφους, δηλαδή τις ψήφους των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, των ΑΝΕΛ και της ΝΔ.